ایرانیان از دیرباز به عنوان مردمی بافرهنگ و سنت‌دوست شناخته می‌شوند. مهاجرت و حضور گسترده هموطنان در کشورهای همسایه، سبب شده است که آیین‌ها و جشن‌های ملی و مذهبی ایران در خارج از کشور نیز برگزار شوند. یکی از مقاصد مهم مهاجرتی ایرانیان در سال‌های اخیر، کشور ارمنستان بوده است؛ کشوری که با ایران مرز مشترک دارد و از نظر فرهنگی و تاریخی نزدیکی‌های بسیاری با ما دارد. در سال ۱۴۰۴، جامعه ایرانیان در ارمنستان بیش از گذشته فعال بوده و مراسم‌ها و جشن‌های ملی و مذهبی را به شکلی باشکوه و منسجم برگزار می‌کنند. این مقاله تلاش دارد تا به معرفی مهم‌ترین جشن‌ها و مراسم ایرانی در ارمنستان پرداخته و نقش این آیین‌ها را در حفظ هویت فرهنگی ایرانیان بررسی کند.
جشن نوروز در ارمنستان
اهمیت نوروز برای ایرانیان مقیم
نوروز به عنوان مهم‌ترین جشن ایرانیان، جایگاه ویژه‌ای در میان مهاجران دارد. در ارمنستان نیز، نوروز هر سال با حضور ایرانیان، دانشجویان و بازرگانان ایرانی مقیم برگزار می‌شود.
شیوه برگزاری نوروز
-
پهن کردن سفره هفت‌سین در مراکز فرهنگی ایرانیان
-
اجرای موسیقی سنتی و برنامه‌های شاد ایرانی
-
حضور خانواده‌ها در کنار هم برای دیدوبازدید و تبریک سال نو
نوروز در ایروان، پایتخت ارمنستان، اغلب با همکاری انجمن‌های ایرانی و سفارت ایران برگزار می‌شود و فضایی گرم و صمیمی برای ایرانیان مهاجر ایجاد می‌کند.
جشن سیزده‌بدر در طبیعت ارمنستان
یکی دیگر از آیین‌های مهم ایرانیان در ارمنستان، سیزده‌بدر است. خانواده‌های ایرانی در روز ۱۳ فروردین به پارک‌ها و طبیعت اطراف ایروان می‌روند تا ضمن برگزاری آیین‌های سنتی، لحظاتی شاد را در کنار یکدیگر تجربه کنند.
-
پختن غذاهای سنتی ایرانی
-
اجرای بازی‌های گروهی
-
گره زدن سبزه به نیت سلامتی و برآورده شدن آرزوها
سیزده‌بدر فرصتی است تا ایرانیان مقیم، با حفظ سنت‌های خود، پیوندهای اجتماعی و فرهنگی‌شان را در دیار غربت مستحکم‌تر کنند.
جشن یلدا در محافل ایرانیان ارمنستان
جایگاه شب یلدا
شب یلدا یا همان شب چله، یکی از جشن‌های کهن ایرانی است که در ارمنستان نیز به‌طور ویژه برگزار می‌شود.
مراسم شب یلدا
-
جمع شدن خانواده‌ها و دوستان در کنار هم
-
خواندن اشعار حافظ و شاهنامه
-
صرف خوراکی‌های سنتی مانند هندوانه، انار و آجیل
در سال ۱۴۰۴، انجمن‌های فرهنگی ایرانی در ایروان برنامه‌های ویژه‌ای برای شب یلدا برگزار کرده‌اند که شامل موسیقی زنده و نمایش‌های سنتی ایرانی است.
جشن‌های مذهبی ایرانیان در ارمنستان
ایرانیان مسلمان مقیم ارمنستان، مناسبت‌های مذهبی مانند ماه رمضان، عید فطر، محرم و عاشورا را نیز گرامی می‌دارند.
رمضان و عید فطر
-
برگزاری سفره‌های افطاری جمعی در مساجد و مراکز اسلامی ایروان
-
حضور خانواده‌ها و دانشجویان در برنامه‌های عبادی
محرم و عاشورا
-
برپایی مراسم عزاداری در حسینیه‌ها و مراکز مذهبی ایرانیان
-
سخنرانی‌های مذهبی و نوحه‌خوانی
این مراسم نه‌تنها برای ایرانیان مسلمان اهمیت دارد، بلکه نشان‌دهنده همبستگی و پیوند معنوی میان جامعه مهاجر است.
جشن چهارشنبه‌سوری در ارمنستان
چهارشنبه‌سوری، به عنوان یکی از آیین‌های شادی‌آفرین ایرانیان، در ارمنستان نیز برگزار می‌شود. در این مراسم:
-
روشن کردن آتش و پریدن از روی آن
-
خواندن ترانه‌های سنتی
-
برگزاری جشن‌های خانوادگی
البته به دلیل ملاحظات ایمنی، این مراسم بیشتر در محوطه‌های باز و با هماهنگی انجمن‌های ایرانی برگزار می‌شود.
حضور ایرانیان مسیحی در جشن‌های ملی و مذهبی
برخی از ایرانیان مقیم ارمنستان از اقلیت‌های دینی مانند مسیحیان هستند. آنان نیز جشن‌های مذهبی خود مانند کریسمس و عید پاک را برگزار کرده و در کنار آن، در مراسم‌های ملی ایرانیان نیز شرکت می‌کنند. این تعامل فرهنگی سبب تقویت هویت جمعی و افزایش پیوندهای اجتماعی در جامعه مهاجر ایرانی می‌شود.
نقش سفارت ایران و انجمن‌های فرهنگی در برگزاری جشن‌ها
سفارت ایران در ایروان و انجمن‌های فرهنگی ایرانیان، نقش مهمی در برگزاری و سازماندهی جشن‌ها دارند.
-
ایجاد فضای مناسب برای تجمع ایرانیان
-
برگزاری جشن‌های ملی با حضور هنرمندان ایرانی
-
تقویت روابط فرهنگی میان ایران و ارمنستان
تأثیر برگزاری جشن‌های ایرانی بر جامعه مهاجر
حفظ هویت فرهنگی
این مراسم به مهاجران ایرانی کمک می‌کند تا ارتباط خود را با ریشه‌ها و فرهنگ ایرانی حفظ کنند.
تقویت روابط اجتماعی
حضور در جشن‌ها، فرصتی برای ایجاد شبکه‌های اجتماعی میان ایرانیان مقیم و حتی تعامل با شهروندان ارمنستان است.
معرفی فرهنگ ایرانی
برگزاری آیین‌های ایرانی در ارمنستان سبب آشنایی مردم این کشور با فرهنگ و سنت‌های کهن ایران می‌شود.
نتیجه‌گیری
در سال ۱۴۰۴، جامعه ایرانیان در ارمنستان بیش از گذشته در برگزاری جشن‌ها و مراسم‌های ملی و مذهبی فعال بوده است. این آیین‌ها نه‌تنها به حفظ هویت فرهنگی ایرانیان کمک می‌کند، بلکه فرصتی برای معرفی ایران و سنت‌های غنی آن به جامعه میزبان نیز فراهم می‌سازد. برگزاری جشن‌هایی همچون نوروز، یلدا، سیزده‌بدر و چهارشنبه‌سوری در ارمنستان، جلوه‌ای از پیوند ناگسستنی ایرانیان با فرهنگ اصیل خود است.
اگر شما نیز در ارمنستان زندگی می‌کنید یا قصد سفر و اقامت در این کشور را دارید، پیشنهاد می‌کنیم در جشن‌ها و مراسم ایرانیان شرکت کنید. این حضور نه‌تنها حس غربت را کاهش می‌دهد، بلکه فرصتی برای ارتباط با هموطنان و ایجاد دوستی‌های تازه فراهم می‌سازد. همچنین، در صورت تمایل می‌توانید به انجمن‌های فرهنگی ایرانیان در ارمنستان بپیوندید تا در حفظ و ترویج فرهنگ اصیل ایرانی سهیم باشید.